Ukraine công bố kế hoạch hòa bình 20 điểm chấm dứt xung đột với Nga

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (Ảnh: Reuters).

Trong cuộc trao đổi với các phóng viên vào ngày 24/12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố kế hoạch hòa bình 20 điểm mà Kiev đang đàm phán với Mỹ nhằm giải quyết cuộc xung đột với Nga.

Ông Zelensky xác nhận kế hoạch 20 điểm là một trong 4 văn kiện đang được thảo luận, bao gồm một văn kiện 3 bên (Ukraine, Mỹ và châu Âu) về đảm bảo an ninh; một văn kiện song phương (Ukraine, Mỹ) đảm bảo an ninh cho Ukraine; một lộ trình cho sự thịnh vượng của Ukraine – văn kiện được xây dựng với Mỹ về phục hồi và phát triển kinh tế Ukraine – bao gồm tầm nhìn phát triển đến năm 2040.

Kế hoạch hòa bình cho Ukraine gồm:

1. Xác nhận chủ quyền của Ukraine.
2. Thỏa thuận không tấn công giữa Nga và Ukraine; giám sát tại đường giới tuyến.
3. Ukraine sẽ nhận được những đảm bảo an ninh vững chắc.
4. Giới hạn đối với quân đội Ukraine trong thời bình ở mức 800.000 quân nhân.
5. Mỹ, NATO và châu Âu sẽ cung cấp cho Ukraine các bảo đảm an ninh dựa trên Điều 5 của Hiệp ước NATO về phòng thủ tập thể; bất kỳ cuộc tấn công mới nào của Nga sẽ bị đáp trả bằng hành động quân sự và các biện pháp trừng phạt được tái áp đặt.
6. Nga sẽ ghi nhận chính sách không tấn công đối với châu Âu và Ukraine trong tất cả các luật cần thiết.
7. Ukraine sẽ trở thành thành viên EU vào một thời điểm nhất định, với kế hoạch ấn định ngày gia nhập.
8. Một chương trình phát triển toàn cầu sẽ được xác định trong một thỏa thuận đầu tư riêng.
9. Thành lập một số quỹ để giải quyết các vấn đề phục hồi sau chiến tranh (mục tiêu: 800 tỷ USD).
10. Đẩy nhanh thỏa thuận thương mại tự do giữa Ukraine và Mỹ.
11. Tình trạng phi hạt nhân của Ukraine.
12. (Điều khoản còn tranh cãi) Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia: Mỹ đề xuất một cơ chế 3 bên, trong đó Mỹ là đơn vị quản lý chính; Ukraine đề xuất chia quyền quản lý 50-50 giữa Mỹ và Ukraine.
13. Các chương trình giáo dục trong trường học nhằm thúc đẩy sự hiểu biết và khoan dung giữa các nền văn hóa khác nhau, đồng thời xóa bỏ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và định kiến.
14. (Điều khoản còn tranh cãi) Lãnh thổ: Một phương án là Nga rút khỏi các tỉnh Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy và Kharkov, trong khi Ukraine giữ nguyên các vị trí tại Donetsk, Lugansk, Zaporizhia và Kherson. Nga yêu cầu Ukraine rút khỏi Donetsk, trong khi Mỹ đề xuất một thỏa hiệp: thành lập khu kinh tế tự do. Nếu thỏa thuận “giữ nguyên vị trí” không đạt được, khu kinh tế tự do sẽ phải được trưng cầu dân ý, và toàn bộ văn kiện sau đó sẽ được đưa ra bỏ phiếu.
15. Nga và Ukraine cam kết không thay đổi các thỏa thuận bằng vũ lực.
16. Nga sẽ không ngăn cản Ukraine sử dụng sông Dnieper và Biển Đen cho các mục đích thương mại. Mũi Kinburn sẽ được phi quân sự hóa.
17. Trao đổi tù binh theo nguyên tắc “tất cả đổi tất cả”, hồi hương dân thường, trẻ em và tù nhân chính trị.
18. Ukraine phải tổ chức bầu cử trong thời gian sớm sau khi thỏa thuận được ký kết.
19. Thỏa thuận này sẽ có tính ràng buộc pháp lý. Việc thực thi sẽ được giám sát bởi một Hội đồng Hòa bình do Tổng thống Mỹ Donald Trump đứng đầu.
20. Khi tất cả các bên đồng ý với thỏa thuận này, lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ có hiệu lực ngay lập tức.

​​Ukraine dự kiến sẽ trình thỏa thuận lên quốc hội để phê chuẩn và/hoặc tổ chức trưng cầu dân ý toàn quốc để thông qua. Ukraine có thể quyết định tổ chức bầu cử cùng thời điểm với cuộc trưng cầu dân ý.

Thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau khi cả hai bên hoàn thành các nghĩa vụ của mình. Các đảm bảo an ninh chỉ có hiệu lực nếu thỏa thuận được phê chuẩn đầy đủ hoặc được thông qua bằng trưng cầu dân ý.

Mới đây, Tổng thống Zelensky tuyên bố vấn đề lãnh thổ nên được người dân Ukraine quyết định thông qua bầu cử hoặc trưng cầu dân ý. Sau đó, ông lưu ý rằng vấn đề trưng cầu dân ý hiện không được đưa ra thảo luận và nhóm đàm phán Ukraine đang tìm kiếm giải pháp trong quá trình thương lượng.

Về vấn đề bầu cử, một nhóm làm việc đã được thành lập trong Quốc hội Ukraine để soạn thảo luật. Vấn đề đang được xem xét là tổ chức bầu cử trong tình trạng thiết quân luật. Như Chủ tịch Quốc hội Ruslan Stefanchuk giải thích, điều này đề cập đến cuộc bầu cử tổng thống, và luật này sẽ là biện pháp một lần duy nhất.