6 nhóm thực phẩm tốt cho phổi khi giao mùa

Thời điểm giao mùa, nhiệt độ và độ ẩm thay đổi thất thường, đường hô hấp dễ bị tổn thương, làm tăng nguy cơ viêm phổi, viêm phế quản, cơn hen, đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)…

ThS.BS Mai Mạnh Tam, Phó khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết phổi tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài, rất nhạy cảm với thay đổi thời tiết, bụi mịn, vi khuẩn, virus. Bổ sung các nhóm thực phẩm phù hợp giúp giảm phản ứng viêm, cải thiện miễn dịch đường thở, hỗ trợ phục hồi mô phổi.

Giàu vitamin C

Vitamin C giúp tăng khả năng di chuyển của bạch cầu đến vùng viêm, tăng hiệu quả thực bào, hỗ trợ hệ miễn dịch tiêu diệt vi khuẩn, virus xâm nhập qua đường hô hấp. Khi thiếu vitamin C, khả năng bảo vệ của niêm mạc đường thở có thể suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus bám dính và xâm nhập sâu hơn.

Mỗi người cần bổ sung khoảng 100-200 mg vitamin C mỗi ngày để duy trì nồng độ tối ưu trong tế bào và mô. Nếu sử dụng vitamin C liều cao cần bác sĩ tư vấn. Do cơ thể không tự tổng hợp được vitamin C nên cần cung cấp thường xuyên qua chế độ ăn hằng ngày như cam, quýt, bưởi, kiwi, dâu tây, ổi, ớt chuông, súp lơ xanh…

Giàu vitamin A

Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì, hỗ trợ tái tạo biểu mô niêm mạc hô hấp, bảo vệ phổi trước các tác nhân gây bệnh trong không khí. Khi thiếu vitamin A, biểu mô đường thở có thể bị rối loạn cấu trúc, giảm tiết chất nhầy và suy giảm khả năng bảo vệ tại chỗ, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp.

Vitamin A có nhiều trong gan động vật, trứng, sữa và thực phẩm giàu beta-carotene như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, rau lá xanh đậm. Bác sĩ Tam khuyến cáo nên ưu tiên bổ sung vitamin A thông qua chế độ ăn tự nhiên, tránh tự ý sử dụng viên uống liều cao do nguy cơ tích lũy và gây ngộ độc.

Giàu vitamin E

Vitamin E góp phần bảo vệ mô phổi khỏi tổn thương do stress oxy hóa, làm chậm quá trình tổn thương phổi. Vitamin E có nhiều trong thực phẩm tự nhiên như các loại hạt (hạnh nhân, hạt hướng dương, hạt phỉ), dầu thực vật (dầu hướng dương, dầu ô liu, dầu mầm lúa mì), quả bơ, rau lá xanh đậm (rau bina, cải bó xôi) và ngũ cốc nguyên hạt.

Giàu vitamin D

Vitamin D duy trì hoạt động của hệ miễn dịch, giúp cơ thể tăng khả năng chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp. Vào mùa đông, thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời giảm có thể làm tăng nguy cơ thiếu hụt vitamin D, tăng nguy cơ mắc bệnh cúm.

Cá béo (cá hồi, cá thu), dầu gan cá, trứng, sữa và các sản phẩm sữa tăng cường giàu vitamin D. Mỗi người nên tiếp xúc ánh nắng mặt trời hợp lý để hỗ trợ quá trình tổng hợp vitamin này tự nhiên.

Giàu omega-3

Omega-3 là nhóm axit béo không no có vai trò điều hòa phản ứng viêm, miễn dịch. Dưỡng chất này hỗ trợ sức khỏe đường hô hấp, nhất là ở người mắc các bệnh hô hấp mạn tính như hen phế quản hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Ở người có bệnh hô hấp mạn tính, thiếu omega-3 có thể làm viêm đường thở kéo dài, tăng nguy cơ bùng phát bệnh khi giao mùa. Các nguồn omega-3 tốt cho phổi gồm cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, hạt lanh, hạt chia và hạt óc chó.

Giàu protein

Protein là thành phần thiết yếu trong quá trình tái tạo tế bào và hỗ trợ phục hồi mô phổi sau nhiễm trùng. Khi mắc các bệnh viêm đường hô hấp như viêm phổi hoặc viêm phế quản, mô phổi bị tổn thương và nhu cầu protein của cơ thể tăng lên. Thiếu protein có thể làm chậm quá trình hồi phục, suy giảm sức cơ hô hấp.

Các nguồn protein lành mạnh gồm thịt nạc, cá, trứng, sữa ít béo, đậu phụ và đậu nành. Người cao tuổi, người bệnh đái tháo đường hoặc rối loạn chuyển hóa nên ưu tiên nguồn protein dễ tiêu, ít chất béo bão hòa nhằm hạn chế ảnh hưởng đến đường huyết, tim mạch.

Giàu chất chống oxy hóa

Trong giai đoạn giao mùa hoặc khi ô nhiễm không khí gia tăng, bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào phế nang, gây stress oxy hóa và kích hoạt phản ứng viêm tại phổi. Các chất chống oxy hóa như flavonoid và polyphenol giúp trung hòa gốc tự do, góp phần giảm tổn thương tế bào phổi. Trà xanh, quả mọng, táo, nho, hành tây, tỏi giàu chất chống oxy hóa. Trong đó, tỏi còn chứa các hợp chất lưu huỳnh có tác dụng kháng khuẩn.

Bác sĩ Tam khuyên hạn chế rượu bia, đồ chiên rán và thực phẩm nhiều muối vì chúng có thể làm tăng phản ứng viêm, giữ nước, gây khó thở. Khi xuất hiện ho kéo dài, khò khè, khó thở, sốt hoặc tức ngực, người bệnh cần đi khám sớm.

Hà Nhung