Chủ tịch HĐND TP.HCM: Kiểm tra, xử phạt chỉ là khâu cuối trong chuỗi bảo đảm an toàn thực phẩm

Ngày 10-12, trong phiên chất vấn tại kỳ họp HĐND TP.HCM, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM Phạm Khánh Phong Lan dành nhiều thời gian giải trình về công tác kiểm tra, xử phạt và quản lý an toàn thực phẩm trên địa bàn.

Vệ sinh thực phẩm “vào nghị trường”

Bà cho biết TP.HCM có nguồn cung thực phẩm rất lớn và đa dạng, trong đó nhóm bán hàng rong và các cơ sở nhỏ lẻ là khó kiểm soát nhất.

Khí hậu nóng ẩm cùng ý thức người hành nghề khiến tình trạng mất vệ sinh dễ xảy ra, trong khi quan niệm “ở dơ sống lâu” vẫn tồn tại. Tuy nhiên thức ăn đường phố là nét văn hóa, có lượng khách quen lớn nên “không thể quản không được là cấm, là dẹp”.

Theo bà Lan, sở không thể cấp giấy đủ điều kiện vệ sinh cho nhóm bán hàng rong nên không có bước thẩm định ban đầu. Ai cũng có thể bán mà không phải xin phép, vì vậy việc kiểm soát chủ yếu thông qua truy xuất nguồn gốc, lấy mẫu vi sinh, kiểm tra dụng cụ chế biến.

Trách nhiệm giám sát trực tiếp thuộc phường, xã.

Toàn TP hiện có hơn 14.200 cơ sở thức ăn đường phố, trong đó các khu ẩm thực cố định như Vĩnh Khánh, Tân Phú giúp kiểm tra hiệu quả hơn. 

Người bán được tập huấn tại chỗ và hỗ trợ dụng cụ và ý thức cũng cải thiện qua việc đeo găng tay, khẩu trang.

“Quan trọng nhất là ý thức cộng đồng. Thấy chỗ nào mất vệ sinh thì không nên ăn”, bà nhấn mạnh và cho biết các đánh giá trên mạng xã hội thời gian qua cho thấy người dân ngày càng quan tâm đến vệ sinh thực phẩm.

Đối với thực phẩm nhập khẩu, chế biến sẵn và thực phẩm chức năng, đặc biệt là hàng rao bán tràn lan trên mạng, sở cho biết đang duy trì các đợt kiểm tra định kỳ và đột xuất. Việc cấp phép thuộc nhiều cơ quan nhưng giám sát trên địa bàn là trách nhiệm của sở.

Với hệ thống siêu thị và cửa hàng tiện lợi, bà Lan khẳng định nhóm này được kiểm soát nhiều nhất và “sai phạm rất ít”. Vi phạm nếu có đều được công khai hằng tháng; các tập đoàn bán lẻ lớn cũng tự kiểm soát nội bộ.

Riêng chợ truyền thống, bà Lan cho biết thực phẩm khi vào chợ đầu mối phải có nguồn gốc rõ ràng trước khi phân phối về hơn 236 chợ. Sở đang xây dựng đề án “chợ an toàn”, yêu cầu chợ phải sạch, tiểu thương được tập huấn thường xuyên, hàng hóa có truy xuất nguồn gốc.

Bà nhấn mạnh chợ truyền thống đang vắng khách nên việc bảo đảm an toàn thực phẩm là yếu tố then chốt để lấy lại niềm tin. Sở cũng thường xuyên xử lý tình trạng bán hàng không phép quanh chợ đầu mối, nơi được xem là nguồn rủi ro lớn.

Công tác kiểm tra bếp ăn tập thể tại bệnh viện, trường học và công ty tiếp tục được tăng cường, trong khi bếp ăn gia đình thì “không thể làm xuể”. Bà kêu gọi người dân khi phát hiện cơ sở nghi ngờ mất an toàn phải báo ngay để xử lý kịp thời.

Bà cũng kiến nghị cải tiến quy trình thanh tra đột xuất để giảm thủ tục, vì nhiều cơ sở vi phạm còn khiếu nại ngược lại sở, khiến quá trình xử lý kéo dài.

Về quảng cáo sai sự thật liên quan người nổi tiếng trong lĩnh vực sữa và thực phẩm chức năng, bà Lan cho biết sở chỉ có thẩm quyền xử phạt đơn vị sở hữu sản phẩm, còn việc xử lý nghệ sĩ thuộc ngành văn hóa – thông tin.

Đối với các vụ nghi ngờ ngộ độc, bà đề nghị đánh giá chính xác dựa trên kiểm nghiệm khoa học, tránh việc số liệu bị “nhiễu” khi người dân đổ xô đi khám. Trường hợp “hơn 300 người nhập viện vì bánh mì” là ví dụ khi chỉ vài chục ca phải theo dõi.

Giám đốc sở trả lời chưa thỏa mãn

Kết luận phiên chất vấn, Chủ tịch HĐND TP.HCM Võ Văn Minh nhận định lĩnh vực an toàn thực phẩm là lĩnh vực khó và “nhiều đại biểu chưa thỏa mãn” với phần trả lời của giám đốc sở.

Ông đề nghị sở làm rõ trách nhiệm trong phòng chống ngộ độc lớn, quản lý các khu phố hàng rong và xử lý hiệu quả tình trạng quảng cáo sai sự thật về sữa, thực phẩm chức năng.

Ông Minh đặc biệt nhấn mạnh, những nội dung bà Lan trình bày xoay quanh kiểm tra, thanh tra và xử phạt chỉ là khâu cuối.

“Quan trọng hơn là thiết lập hệ thống quản lý, hướng dẫn và giám sát để mọi chủ thể tuân thủ. Khi nền tảng này vận hành tốt thì mới bảo đảm an toàn thực phẩm cho toàn thành phố”, ông Minh nói.