‘Thông vật liệu, gỡ cơ chế, 3.000 km cao tốc về đích sớm’

Tại tọa đàm “Sức bật từ 3.000 km cao tốc” ngày 17/12, đại diện cơ quan quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia trao đổi về những yếu tố giúp các dự án đường bộ cao tốc được đẩy nhanh tiến độ, trong đó nổi bật là việc tháo gỡ nguồn vật liệu, áp dụng cơ chế đặc thù và đổi mới cách tổ chức thi công trên công trường.

Theo các số liệu được nêu tại tọa đàm, giai đoạn 2001-2010, cả nước mới khai thác 89 km đường bộ cao tốc; giai đoạn 2011-2020 đạt 1.163 km. Riêng trong 5 năm gần đây, ngành giao thông đã hoàn thành khoảng 1.800 km, đưa tổng chiều dài cao tốc tiến gần mốc 3.000 km theo mục tiêu Chính phủ đề ra.

Từ thực tiễn thi công hơn 400 km cao tốc, ông Nguyễn Bá Đoàn, Chủ nhiệm Chính trị Binh đoàn 12, cho biết nguồn vật liệu là yếu tố quyết định tiến độ dự án. Theo ông, dự án nào giải quyết sớm được vật liệu thì dự án đó có lợi thế về tiến độ. Ông dẫn chứng tại dự án cao tốc Cần Thơ – Cà Mau, nhờ chủ động nguồn vật liệu, đơn vị thi công đã hoàn thành phần việc trước kế hoạch một tháng.

Bên cạnh vật liệu, ông Đoàn cho rằng nhân lực cũng là bài toán lớn khi kỹ sư ngày càng khó tuyển, trong khi yêu cầu thi công ngày càng cao. Ông đề xuất cần có cơ chế đãi ngộ và cơ chế thưởng phù hợp đối với các nhà thầu tổ chức tăng ca, tăng kíp để duy trì tiến độ.

Chia sẻ kinh nghiệm từ góc độ doanh nghiệp, Chủ tịch Công ty Phương Thành Phạm Văn Khôi cho biết tại dự án Vũng Áng – Bùng (Quảng Trị), phương án xử lý nền bằng giếng cát buộc phải sử dụng cát vàng, trong khi trữ lượng mỏ được cấp phép tại địa phương chỉ khoảng 10.000 m3 mỗi năm, thấp hơn nhiều so với nhu cầu dự án.

Dù chính quyền địa phương đã thống nhất cấp mỏ vật liệu, quá trình triển khai vẫn phát sinh vướng mắc từ phía người dân, khiến doanh nghiệp không thể khai thác. Để bảo đảm tiến độ, nhà thầu buộc phải chuyển sang phương án khác, chấp nhận phát sinh thêm khoảng 40 tỷ đồng chi phí. Theo ông Khôi, nhờ điều chỉnh này, dự án đã hoàn thành sớm hơn kế hoạch 6 tháng.

Ông Khôi cũng cho biết doanh nghiệp trong nước đang nỗ lực tiếp cận nhiều công nghệ hiện đại trên thế giới, song vẫn gặp khó khăn về quy định thử nghiệm, đơn giá. Việc một số công nghệ mất nhiều năm mới được đưa vào ứng dụng thực tế khiến doanh nghiệp mong muốn có cơ chế linh hoạt hơn.

Với thi công hầm, Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả Nguyễn Quang Huy cho biết tại hầm số 3 dự án Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, doanh nghiệp đã cải tiến phương pháp thi công, mở rộng không gian trong hầm để tăng thiết bị và máy móc. Nhờ đó, chiều dài mỗi bước đào được nâng từ 1-3 m lên 4-6 m, rút ngắn thời gian thi công.

Ông Lê Văn Dương, Phó cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, cho biết cơ quan này thời gian qua đã thực hiện hàng trăm chuyến khảo sát dự án với sự tham gia của các chuyên gia về vật liệu và công nghệ. Theo ông, cơ quan quản lý không chỉ kiểm tra mà còn tư vấn, hỗ trợ nhà thầu và chủ đầu tư tháo gỡ các khâu khó.

Cục trưởng Cục Kinh tế – Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Quyết Tiến cho biết các dự án cao tốc Bắc – Nam đã được tháo gỡ nhiều vướng mắc nhờ các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, cho phép thực hiện song song thủ tục đầu tư, rút ngắn giải phóng mặt bằng và cấp mỏ vật liệu.

Theo ông Tiến, Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải cùng Bộ Xây dựng thường xuyên bám sát hiện trường, kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh, khơi thông nguồn lực cho nhà thầu.

Phát biểu tổng kết tại tọa đàm, PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam, cho biết mục tiêu 3.000 km cao tốc là cơ sở để tiếp tục hướng tới mục tiêu 5.000 km vào năm 2030, gắn với việc hoàn thiện thể chế, cơ chế và ứng dụng khoa học công nghệ trong đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông.

Đoàn Loan