70% chưa đạt hiệu quả, vì sao?

Theo báo cáo Code the Future – Lập trình tương lai do Anphabe công bố hồi cuối tháng 11, năm 2025, có 44% doanh nghiệp xem tinh gọn, tái cấu trúc là mục tiêu. Vấn đề này được đề cập trong bài viết 44% doanh nghiệp xem ‘tinh gọn, tái cấu trúc’ là chiến lược hiện nay.

“Tinh gọn” là chiến lược, nên có đến 76% doanh nghiệp đã, đang hoặc sẽ triển khai chiến lược tinh gọn. Tuy nhiên, chỉ 30% doanh nghiệp vận hành nhịp nhàng, 70% doanh nghiệp còn lại vẫn đang loay hoay, thực hiện tinh gọn chưa hiệu quả.

Lý giải về nguyên nhân, bà Thanh Nguyễn, Giám đốc Điều hành và Truyền cảm hứng hạnh phúc tại Anphabe, cho biết có “3 lỗi hệ thống” mà doanh nghiệp đang gặp phải, dẫn đến việc tinh gọn, cải tổ đang dừng ở mức “khẩu hiệu”.

Lỗi đầu tiên: Cấu trúc đã đổi nhưng hành vi doanh nghiệp không đổi

Các doanh nghiệp ứng dụng AI, đổi mới tiêu chuẩn đánh giá mà chưa đổi thước đo. Theo khảo sát Nhịp đập Nhân sự 2025 của Anphabe, 75% doanh nghiệp cho rằng tiêu chí quan trọng nhất khi quyết định tinh giản người lao động đó là hiệu suất làm việc. Nhưng có nghịch lý, đó là chỉ 37% áp dụng các mô hình quản trị hiệu suất tiên tiến như OKR (Objectives and Key Results – mục tiêu và kết quả then chốt).

Còn lại vẫn sử dụng cách đo hiệu suất truyền thống như KPI (Key Performance Indicator – chỉ số đánh giá hiệu quả công việc, công cụ đo lường và đánh giá hiệu suất công việc được thể hiện qua con số).

Song song với việc tinh gọn lực lượng, có đến 42% doanh nghiệp ưu tiên cắt giảm cấp quản lý. Điều này tạo khoảng trống giữa các phòng ban, mất sự kết nối. Lãnh đạo luôn kêu gọi cải tiến, nhưng có tới 52% nhân viên cho biết ý kiến của họ hiếm khi được lắng nghe, triển khai. Điều đó cho thấy “trao quyền” vẫn chủ yếu là khẩu hiệu, cơ chế ra quyết định chưa đủ linh hoạt để biến sáng kiến thành giá trị thật.

Lỗi thứ 2: Hệ thống tăng tốc, con người “hết pin”

Sau tinh gọn, những nhân viên còn lại là người chịu áp lực rất lớn khi trách nhiệm, khối lượng, độ phức tạp của công việc gia tăng. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ phía công ty lại chưa đủ tốt. Nhân viên cảm thấy không có đủ công cụ, thời gian hay sự hỗ trợ cần thiết để cải thiện hiệu suất.

Trong bối cảnh thay đổi, con người phải nỗ lực gấp đôi để bắt kịp. Nhân viên thì cần học ngay, học theo nhu cầu công việc. Tuy nhiên, doanh nghiệp phần lớn vẫn triển khai đào tạo theo khóa, theo đợt.

Hệ quả dẫn đến là hầu hết người đi làm phải chủ động học hỏi, tìm kiếm thông tin để nâng cấp bản thân từ Google, YouTube, TikTok… Điều này dẫn đến việc người lao động thấy mức độ căng thẳng của họ tăng lên nghiêm trọng: gần một nửa (47%) cảm thấy kiệt sức vài lần trong tuần, 15% thì luôn mệt mỏi mỗi ngày.

Lỗi thứ 3: Con người “hụt hơi” trong cuộc đua AI

AI đã phát triển với tốc độ chóng mặt, nhưng hiện mới dừng lại ở vai trò “trợ lý”, xử lý tác vụ nhanh hơn chứ chưa thực sự được dùng để nghĩ chiến lược hay làm việc thông minh hơn. Chỉ 5% doanh nghiệp tích hợp AI vào chiến lược kinh doanh hoặc có lộ trình bài bản để thu hút và đào tạo nhân tài AI.

Tổ chức và người lao động đều hiểu rằng cần “làm việc cùng AI”, nhưng từ “biết” đến “biết làm” vẫn còn một khoảng cách lớn. Hiện chỉ 50% doanh nghiệp có khóa đào tạo giúp nhân viên hiểu, biết cách sử dụng AI và chỉ 19% thật sự ưu tiên đầu tư chiến lược cho công nghệ này.

Khảo sát của Anphabe cho thấy, có đến 69% người đi làm đã ứng dụng AI vào công việc. AI đã sẵn sàng nhưng doanh nghiệp thì chưa, thậm chí, người đi làm cũng đã đi trước doanh nghiệp một bước trong việc ứng dụng AI.