TP.HCM mở đường pháp lý cho Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ, thêm động lực tăng trưởng mới

Đây được xem là khung pháp lý then chốt để thành phố triển khai Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ theo Nghị quyết số 260/2025 sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 vừa được Quốc hội thông qua.

Mở đường pháp lý

Theo UBND TP.HCM, việc ban hành nghị quyết này không chỉ nhằm cụ thể hóa các cơ chế đặc thù đã được Quốc hội cho phép, mà còn tạo nền tảng pháp lý rõ ràng, minh bạch để thu hút đầu tư, tổ chức không gian phát triển mới gắn với hệ thống cảng biển và logistics quy mô lớn của khu vực phía Nam.

Dự thảo nghị quyết quy định khu thương mại tự do được thành lập khi đáp ứng 7 nhóm điều kiện. Cụ thể phải phù hợp với mục tiêu phát triển quy định tại khoản 1, khoản 2 Nghị quyết số 260/2025 của Quốc hội. 

Phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của TP.HCM. Phù hợp với các quy hoạch liên quan hoặc được điều chỉnh theo cơ chế đặc thù.

Khu thương mại tự do phải có khả năng huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, bảo đảm hiệu quả kinh tế – xã hội. Cùng đó phải đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường và bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Đáng chú ý, dự thảo nghị quyết đề xuất cơ chế mở rộng khu thương mại tự do với quy mô tăng trên 10% diện tích đã được thành lập, trong đó khu vực mở rộng có thể liền kề hoặc không liền kề nhưng có khả năng kết nối, sử dụng chung hạ tầng kỹ thuật. 

Đây được xem là điểm mới, linh hoạt hơn so với mô hình truyền thống, nhằm gia tăng tiềm năng phát triển và tính lan tỏa của khu thương mại tự do.

Cơ chế này được cơ quan soạn thảo vận dụng từ quy định tại Nghị định 35/2022 của Chính phủ về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế, đồng thời điều chỉnh cho phù hợp với đặc thù không gian phát triển của TP.HCM. 

Theo UBND TP.HCM, mô hình khu thương mại tự do gồm nhiều phân khu không liền kề hiện đã được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng, trong đó có Trung Quốc, nhằm tối ưu hóa lợi thế hạ tầng và vị trí chiến lược.

Động lực mới để TP.HCM tăng trưởng hai con số

Theo quy hoạch, Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ có quy mô gần 3.800ha, nằm tại phường Tân Phước (TP.HCM), gắn với hệ thống cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải. Khu vực này được xác định là đầu mối quan trọng trong mạng lưới logistics quốc gia và quốc tế.

Dự án được chia thành ba khu chức năng chính. Khu chức năng thứ nhất là đầu mối giao thông vận tải với diện tích hơn 1.735ha, bao gồm hệ thống cảng biển hiện hữu, các bến container Cái Mép Hạ, cảng thủy nội địa và ga Cái Mép Hạ thuộc tuyến đường sắt Biên Hòa – Vũng Tàu.

Khu chức năng thứ hai rộng hơn 1.178ha, tập trung cho kho bãi logistics và công nghiệp, bao gồm khu nam Khu công nghiệp Cái Mép và trung tâm logistics Cái Mép Hạ.

Khu chức năng thứ ba rộng hơn 850ha, định hướng phát triển công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ, trong đó chú trọng không gian xanh và dự trữ tín chỉ carbon rừng.

UBND TP.HCM đánh giá việc hình thành khu thương mại tự do là giải pháp mang tính đột phá chiến lược, giúp thành phố tạo lợi thế cạnh tranh mới trong thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao, công nghệ tiên tiến và nguồn nhân lực trình độ cao. 

Không chỉ đóng vai trò là không gian sản xuất – logistics, Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ còn được kỳ vọng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, thương mại quốc tế theo chuẩn mực xanh, hiện đại và bền vững.