Ông Zelensky công bố kế hoạch 20 điểm nhằm chấm dứt xung đột Ukraine

Trong cuộc họp báo hôm 23/12, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết dự thảo kế hoạch hòa bình mới nhất gồm 20 điểm đã được phái đoàn Ukraine và Mỹ thống nhất trong các cuộc đàm phán cuối tuần qua tại bang Florida.

Theo dự thảo, Nga và Ukraine sẽ ngừng giao tranh ở chiến tuyến hiện nay và đàm phán về các khu phi quân sự.

“Tại tỉnh Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson, ranh giới bố trí lực lượng tính đến thời điểm ký kết thỏa thuận sẽ được công nhận là tiền tuyến thực tế giữa hai bên. Một nhóm công tác sẽ được thành lập để quyết định hoạt động tái triển khai lực lượng nhằm chấm dứt xung đột, đồng thời đánh giá thông số của những đặc khu kinh tế tiềm năng trong tương lai”, ông nói.

Ukraine, Nga và Mỹ sẽ cùng vận hành nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, hiện do Moskva kiểm soát, điều khoản mà Kiev bày tỏ phản đối. “Đối với Ukraine, điều này nghe có vẻ rất không hợp lý và cũng không hoàn toàn thực tế”, ông Zelensky nhấn mạnh.

Một điểm trong dự thảo nêu rằng Ukraine phải tổ chức bầu cử tổng thống càng sớm càng tốt sau khi thỏa thuận hòa bình được ký kết.

Dự thảo không yêu cầu Ukraine từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, dù Washington từ lâu đã khẳng định sẽ không chấp nhận Kiev gia nhập khối.

“Kết nạp Ukraine hay không là quyết định của các thành viên NATO. Lựa chọn của Ukraine đã rõ ràng. Chúng tôi không chấp nhận đề xuất sửa đổi hiến pháp”, Tổng thống Zelensky nói, đề cập kế hoạch trước đó do Mỹ soạn thảo với điều khoản yêu cầu Ukraine cam kết không gia nhập liên minh và có ràng buộc pháp lý.

Tổng thống Ukraine cho biết Kiev và Washington chưa đạt được đồng thuận về vấn đề lãnh thổ. “Chúng tôi chưa đạt được thống nhất với Mỹ về lãnh thổ tỉnh Donetsk và nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Chúng tôi sẵn sàng gặp lãnh đạo cao nhất của Mỹ nhằm giải quyết các vấn đề nhạy cảm. Những chủ đề như tranh chấp lãnh thổ cần được thảo luận ở cấp lãnh đạo”, ông cho hay.

Ông Zelensky không nói rõ liệu cuộc gặp ở cấp lãnh đạo có sự tham dự của Tổng thống Nga Vladimir Putin hay không. Tổng thống Ukraine từ lâu đã đề xuất tổ chức cuộc gặp với người đồng cấp Nga, song Moskva bác bỏ vì cho rằng ông Zelensky không còn là lãnh đạo hợp pháp của Ukraine.

Kế hoạch mới không buộc Ukraine lập tức rút quân hay thiết lập khu phi quân sự, những điều khoản mà trước đây Kiev phản đối hoặc tránh né, nhưng đã lần đầu đưa vào đàm phán để có thể xem xét trong tương lai.

“Nga muốn chúng tôi rút khỏi Donetsk, trong khi Mỹ đang cố tìm cách giải quyết vấn đề. Họ đang hướng đến phương án lập khu phi quân sự hoặc khu kinh tế tự do, tức mô hình có thể làm hài lòng cả hai bên”, ông Zelensky cho hay.

Theo ông Zelensky, mọi kế hoạch liên quan đến rút lực lượng Ukraine đều cần được đưa ra trưng cầu dân ý.

Ukraine cũng đề xuất rằng Energodar, thành phố do Nga kiểm soát và là nơi đặt nhà máy điện Zaporizhzhia, có thể trở thành khu phi quân sự.

Dự thảo này đã được gửi đến Nga và Tổng thống Zelensky bày tỏ hy vọng nước này sẽ phản hồi. “Chúng tôi sẽ nhận được phản hồi từ Nga sau khi phía Mỹ trao đổi với họ”, ông nói.

Nga chưa lên tiếng về bản dự thảo mới. Moskva nhiều lần khẳng định sẽ không từ bỏ các yêu cầu về lãnh thổ trong kế hoạch hòa bình.

Theo đánh giá của truyền thông Mỹ, Kiev đã tìm cách thay đổi dự thảo so với đề xuất ban đầu gồm 28 điểm mà Washington đưa ra, trong đó nhiều điểm được cho là có lợi cho Moskva. Theo kế hoạch ban đầu, Ukraine phải rút toàn bộ lực lượng khỏi những vùng còn kiểm soát ở tỉnh Donetsk và những khu vực còn lại được công nhận là lãnh thổ Nga.

Huyền Lê (Theo AFP)