Thái Lan xác nhận bắn đạn chùm vào lãnh thổ Campuchia

Tổng giám đốc Trung tâm Hành động Bom mìn Campuchia Heng Ratana ngày 23/12 cáo buộc quân đội Thái Lan dùng pháo 155 mm bắn đạn chùm M-46 trong hai ngày 22-23/12, gây nguy hiểm cho các khu dân cư ở biên giới Campuchia.

Phó chủ tịch Cơ quan Hành động Bom mìn và Hỗ trợ Nạn nhân Campuchia Ly Thuch cho rằng đầu đạn con M-46 có độ nhạy cực cao, chỉ cần chạm nhẹ cũng có thể kích nổ, gây chết người. Ông nói vũ khí này có thể rơi rải rác trên đất canh tác, rừng và khu dân cư, trở thành mối đe dọa lâu dài.

Quân đội Thái Lan ngày 24/12 xác nhận đã sử dụng đạn chùm trong xung đột qua biên giới với Campuchia, song khẳng định chỉ khai hỏa khi cần thiết vào mục tiêu quân sự, nhằm tăng khả năng phá hủy các mục tiêu đó.

Thông cáo của quân đội Thái Lan mô tả M-46 là “đạn pháo đa năng”, được thiết kế để đạn con phát nổ ngay sau khi trúng mục tiêu. Các đạn con này không giống như mìn sát thương bộ binh và không gây ảnh hưởng lâu dài tới dân thường.

Người phát ngôn lục quân Thái Lan Winthai Suvaree cho rằng các tuyên bố và hình ảnh do Bộ Thông tin Campuchia công bố cũng như phát biểu của giới chức Campuchia “bóp méo sự thật” nhằm làm suy giảm uy tín của Thái Lan.

Ông Winthai khẳng định các chiến dịch của Thái Lan luôn tuân thủ nghiêm ngặt luật nhân đạo quốc tế, đảm bảo nguyên tắc tương xứng. Ông cũng lưu ý rằng cả Thái Lan và Campuchia đều không phải là thành viên Công ước về Đạn chùm nên không chịu ràng buộc luật pháp quốc tế.

Trong đợt xung đột biên giới giữa hai nước hồi tháng 7, Campuchia cũng từng cáo buộc Thái Lan sử dụng đạn chùm. Quân đội Thái Lan khi đó không xác nhận, chỉ đưa ra bình luận rằng họ “sẽ cân nhắc sử dụng vũ khí này nếu cần thiết nhắm vào mục tiêu quân sự để gia tăng hiệu quả phá hủy”.

Trong xung đột biên giới liên quan đền Preah Vihear năm 2011, Thái Lan và Campuchia cáo buộc lẫn nhau sử dụng loại vũ khí này. Tổ chức quốc tế Liên minh chống Đạn chùm (CCM) lên án quyết định dùng đạn chùm trong giao tranh khi đó là “đáng thất vọng” và “vô lương tâm”.

Đạn pháo mang đầu đạn chùm thường rải hàng chục quả đạn con bao phủ khu vực mục tiêu. Cơ chế này giúp đạn chùm tăng diện tích phá hủy so với một quả đạn mang đầu đạn nổ mạnh thông thường.

Tuy nhiên, các đạn con có tỷ lệ trục trặc ngòi nổ nhất định, khiến một số quả không phát nổ khi rơi xuống đất hoặc vướng vào lùm cây, nằm rải rác trên khu vực rộng lớn mà không có bản đồ đánh dấu. Những đạn con này có thể giữ nguyên cơ chế kích hoạt và phát nổ khi ai đó chạm vào, ngay cả khi chiến sự đã kết thúc nhiều năm.

Reuters ước tính 60% thương vong do đạn chùm xảy ra khi người dân sinh hoạt thường ngày. Một phần ba tổng số nạn nhân của bom, đạn chùm là trẻ em do chúng thường nhầm đạn con với đồ chơi.

Trước mức độ nguy hiểm của loại vũ khí này, hơn 120 quốc gia đã ký CCM, trong đó cấm sản xuất, tích trữ, sử dụng và chuyển giao chúng. Khoảng 99% kho bom, đạn chùm trên thế giới đã được tiêu hủy từ khi CCM có hiệu lực vào năm 2008.

Căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan leo thang trở lại rồi bùng phát thành đụng độ vào ngày 7/12, khi binh sĩ hai nước đấu súng dọc biên giới. Hai bên sau đó sử dụng các vũ khí hạng nặng, trong đó có tiêm kích F-16 và pháo phản lực phóng loạt, tập kích mục tiêu ở lãnh thổ nước láng giềng.

Giao tranh đã khiến ít nhất 23 người ở Thái Lan và 21 người ở Campuchia thiệt mạng, hơn 900.000 người dân ở hai nước phải sơ tán. Hai nước đã khởi động đàm phán lệnh ngừng bắn mới vào ngày 24/12 và dự kiến kéo dài đến ngày 27/12.

Thanh Danh (Theo APK, Nation, Thai Enquirer)