Rối loạn tiêu hóa sau nhiều năm tự uống kháng sinh

Ông thường mua thuốc tại hiệu gần nhà vì tiện, ngại đi khám. Hai năm gần đây, ông liên tục bị tiêu chảy không kiểm soát, có lần phải bỏ dở đám giỗ.

Đầu năm, ông ho sốt kéo dài ba tháng, tự uống thuốc khiến cơ thể suy kiệt. Khi nhập viện, bác sĩ chẩn đoán lao phổi và loạn khuẩn đường ruột, may mắn vi khuẩn chưa kháng thuốc.

Bé Minh Anh, 4 tuổi ở Hưng Yên, chỉ nặng 9 kg, suy dinh dưỡng. Từ nhỏ, mẹ bé thường tự mua kháng sinh khi con sụt sịt, sốt nhẹ. Bé ốm liên miên, răng sún, còi cọc. Bác sĩ cho biết việc lạm dụng kháng sinh đã gây loạn khuẩn đường ruột dẫn đến suy dinh dưỡng.

BS. CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn, không hiệu quả với virus. Tự ý dùng thuốc có thể gây rối loạn tiêu hóa, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, tổn thương thận và làm vi khuẩn kháng thuốc.

Nhiều bệnh viện ghi nhận ca kháng thuốc do tự uống hoặc truyền kháng sinh tại nhà. Như bé An, 6 tuổi ở TP HCM, bị áp xe quanh amidan, vi khuẩn kháng nhiều nhóm kháng sinh, phải nhập viện điều trị đặc hiệu.

Theo Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU), Việt Nam đứng thứ 11 toàn cầu về sử dụng kháng sinh, với 62% người dân tự mua, cao hơn Trung Quốc (36%), Indonesia (17%), Ấn Độ (18%) và Anh (3%). Hệ quả là Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có tỷ lệ kháng thuốc cao. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính giai đoạn 2020-2023, Việt Nam có gần 300.000 ca tử vong liên quan do kháng kháng sinh.

Thời tiết lạnh, ô nhiễm khiến miễn dịch suy giảm, virus và vi khuẩn dễ lây lan. Tự ý dùng kháng sinh có thể khiến bệnh nặng thêm hoặc nhờn thuốc.

Bác sĩ Nga khuyến cáo người dân khi có triệu chứng nhiễm trùng cấp tính như sốt, ho, sổ mũi nên đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị. Mỗi người nên phòng bệnh từ sớm, thay vì có tâm lý có bệnh mới chữa và dùng thuốc để bệnh mau khỏi. Các biện pháp phòng bệnh được khuyến cáo gồm: giữ ấm, đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, ăn uống đủ chất, uống nước, tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe, phòng bệnh bằng vaccine.

Hiện Việt Nam lưu hành nhiều loại vaccine phòng cúm, phế cầu, hợp bào hô hấp RSV gây các biến chứng viêm phổi, viêm tiểu phế quản.

Đối với cúm, Việt Nam hiện có 4 loại vaccine giúp phòng chủng cúm A (A/H3N2 và A/H1N1) và cúm B, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi chưa từng chủng ngừa cần tiêm hai mũi, cách nhau một tháng, trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn tiêm một mũi. Vaccine cần tiêm nhắc một mũi hàng năm.

RSV hiện có hai loại vaccine: loại của Pfizer tiêm một mũi cho người từ 60 tuổi trở lên và mẹ bầu từ tuần 24-36 thai kỳ; loại của GSK tiêm một mũi cho người từ 60 tuổi trở lên, người có bệnh. Bên cạnh đó, sinh phẩm kháng thể đơn dòng do Sanofi đưa về Việt Nam tiêm cho trẻ sơ sinh đến 24 tháng tuổi, lịch tiêm, liều lượng tùy theo độ tuổi và cân nặng.

Đối với phế cầu, hiện có 5 loại vaccine: phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23. Lịch tiêm tùy theo độ tuổi và lịch sử chủng ngừa.

Ngoài ra, có nhiều loại vaccine phòng các bệnh dễ biến chứng khác, người dân có thể đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tư vấn.

Hoàng Yến

*Tên nhân vật được thay đổi.