Lòng chân thành của Việt Nam thu hút Hàn Quốc

Dấu mốc thứ nhất là năm 1992, hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Từ đó, mối quan hệ phát triển rất nhanh và toàn diện trên các lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, văn hóa, giao lưu nhân dân và phối hợp quốc tế. Quan hệ song phương liên tục được nâng cấp lên Đối tác toàn diện (2001), Đối tác hợp tác chiến lược (2009) và đến Đối tác chiến lược toàn diện (2022).

Đối với nhiều nước, quan hệ kinh tế sẽ đi trước mở đường cho quan hệ nhà nước. Nhưng với Hàn Quốc, phải nói rằng quan hệ chính trị – ngoại giao đóng vai trò rất lớn trong quá trình hợp tác kinh tế giữa hai nước.

Việc thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1992 đã mở toang cánh cửa cho các hoạt động kinh tế của hai nước. Như đại hạn gặp mưa rào, hợp tác kinh tế phát triển rất nhanh chóng.

Nhiệm kỳ công tác của tôi đã chứng kiến một sự kiện quan trọng trong quan hệ Việt – Hàn, đó là hai nước nâng cấp quan hệ từ Đối tác toàn diện lên Đối tác hợp tác chiến lược.

Theo dõi và làm việc về quan hệ Việt – Hàn từ rất lâu, vào giữa những năm 2000 tôi nhận thấy đôi bên hội tụ đầy đủ điều kiện để nâng cấp, cả về mức độ tin cậy chính trị lẫn lợi ích chiến lược. Nó sẽ giúp ích cho sự phát triển của quan hệ song phương rất nhiều và củng cố hơn nữa vị thế đối ngoại của Việt Nam.

Vào thời điểm đó, hai bên chưa có trao đổi gì về việc nâng cấp quan hệ. Nung nấu suy nghĩ này, năm 2008 một mặt tôi chủ động đề xuất với lãnh đạo, một mặt thăm dò phía bạn. Rất may là cả hai bên đều đón nhận rất tích cực.

Vào năm 2009, nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Lee Myung-bak, hai nước chính thức công bố nâng cấp quan hệ lên Đối tác hợp tác chiến lược. Đây trở thành dấu mốc lớn trong quan hệ hữu nghị hợp tác Việt Nam – Hàn Quốc.

– Điều gì đã thuyết phục các nhà đầu tư Hàn Quốc, đặc biệt các tập đoàn lớn như Samsung, LG… chọn Việt Nam?

Trong hơn chục năm qua, Hàn Quốc duy trì là nhà đầu tư số 1 ở Việt Nam. Hiện tại có hơn 10.000 doanh nghiệp Hàn làm ăn ở Việt Nam, từ các tập đoàn lớn cho đến công ty vừa và nhỏ.

Các doanh nghiệp Hàn Quốc khi đến nước nào họ luôn nghiên cứu rất kỹ, cân nhắc mọi yếu tố như môi trường đầu tư, chính sách ưu đãi và tính cạnh tranh. Họ cũng xem đất nước đó có gần gũi, quan tâm và bảo vệ các nhà đầu tư hay không. Một quyết định đầu tư chỉ được đưa ra khi họ thực sự thấy có đủ thiên thời, địa lợi, nhân hòa.

Samsung là một ví dụ. Họ đã có những giao thương phi chính phủ ở Việt Nam ngay từ khi hai nước chưa thiết lập quan hệ ngoại giao. Nhưng dù hàng nghìn doanh nghiệp Hàn Quốc đổ vào Việt Nam sau năm 1992, Samsung vẫn đứng ngoài. Điều này khiến chúng tôi tự hỏi: đến khi nào họ mới quyết định.

Thế nhưng năm 2006, chủ tịch tập đoàn Samsung đã thăm Việt Nam. Thời khắc đó, tôi biết Samsung đã có quyết định chiến lược.

Quan hệ hợp tác kinh tế Việt – Hàn có những bước phát triển mạnh mẽ sau khi các tập đoàn lớn của Hàn Quốc như Samsung, LG, Lotte, Hyosung… đầu tư chiến lược vào Việt Nam.

Riêng Samsung đầu tư tới 20 tỷ USD, dẫn tới riêng tập đoàn này đã chiếm 25% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Họ còn kéo theo gần 1.000 doanh nghiệp vệ tinh tới Việt Nam. Vậy thì điều gì đã thúc đẩy họ ra quyết định? Tôi cho rằng bên cạnh những chính sách rõ ràng, điều thu hút các doanh nghiệp Hàn Quốc còn là sự chân thành của người dân và lãnh đạo Việt Nam.

Trong suốt quá trình công tác, tôi đã có nhiều dịp chứng kiến sự quan tâm sâu sát và tình cảm chân thành của các lãnh đạo Việt Nam từ trung ương tới địa phương trong việc thu hút, hỗ trợ các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có nhà đầu tư Hàn Quốc, nhằm tháo gỡ khó khăn và đem lại lợi ích cho cả hai bên (win-win).

Tôi có thể kể một câu chuyện như sau. Có một nhà đầu tư Hàn Quốc đã đóng góp lớn cho hợp tác kinh tế giữa hai nước, nhưng lại vướng lao lý ở quê nhà. Trong các câu chuyện riêng khi gặp lãnh đạo Hàn Quốc, phía ta đã nhắc tới người này và bày tỏ sự trân trọng với những đóng góp của họ.

Động thái đó không nhằm can thiệp vào công việc nội bộ của Hàn Quốc, mà chỉ như lời đề nghị Seoul có thể cân nhắc tới yếu tố đó khi xét xử và tạo điều kiện cho nhà đầu tư được tiếp tục góp sức cho quan hệ hai nước.

Hàn Quốc vốn có luật pháp nghiêm ngặt, nhưng khi nghe những điều tâm sự này lãnh đạo nước bạn cũng cảm thấy Việt Nam sống có trước có sau.

Một lần khác, lãnh đạo Việt Nam trong chuyến thăm Hàn Quốc đã chủ động mời gia đình một doanh nhân lớn đang thụ án đến khách sạn để động viên, bày tỏ mong muốn khó khăn của họ sớm qua để tiếp tục đóng góp cho hợp tác kinh tế song phương. Buổi gặp không trong lịch trình chính thức này không chỉ khiến gia đình doanh nhân cảm động mà còn gây tiếng vang trong cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc.

Những cử chỉ chân thành hiếm có đó đã khiến nhiều doanh nhân Hàn nhận thấy Việt Nam là nơi đáng để gắn bó lâu dài.

Đại sứ Phạm Tiến Vân nói về quan hệ Việt Nam – Hàn Quốc

Nhưng việc hợp tác không phải lúc nào cũng suôn sẻ, dễ dàng. Có những lúc chúng tôi phải tham gia gỡ khó giúp các nhà đầu tư, củng cố niềm tin nơi họ.

Vào thời điểm Hà Nội gấp rút chuẩn bị cho Đại lễ 1.000 năm Thăng Long, dự án khách sạn trên khu đất vàng 2 ha tại đường Trần Duy Hưng trở thành tâm điểm chú ý. Một doanh nhân Hàn Quốc mà tôi quen nhiều năm trước cũng rất quan tâm tới dự án. Tuy nhiên, ông ấy đã đăng ký muộn và phải cạnh tranh gay gắt từ hơn 30 doanh nghiệp khác.

Đứng trước nguy cơ mất cơ hội, ông ấy tìm đến tôi nhờ giúp đỡ. Trên cơ sở hiểu rõ năng lực và quyết tâm của tập đoàn này, tôi đã gửi ngay công văn giới thiệu với UBND Hà Nội, tin tưởng họ sẽ giữ đúng cam kết về thời gian thi công và chất lượng công trình. Bất chấp những tháng mưa kéo dài gây không ít trở ngại, khách sạn Grand Plaza vẫn kịp hoàn thiện và khánh thành đúng dịp Đại lễ, trở thành biểu tượng cho sự hợp tác hiệu quả.

Nhiều năm về sau, mỗi khi có dịp gặp lại, vị doanh nhân ấy vẫn luôn nhắc về sự hỗ trợ kịp thời năm đó với lòng biết ơn chân thành.

– Ngoài yếu tố môi trường, chính sách, theo ông còn có điều gì tác động đến thành công của hợp tác Việt – Hàn?

Việt Nam và Hàn Quốc có nhiều nét tương đồng về lịch sử, văn hóa hay phong tục, tập quán. Những điều đó là lợi thế rất lớn trong hợp tác, khiến mọi câu chuyện về làm ăn kinh tế bỗng trở nên gần gũi hơn.

Điều đó cũng giúp những người Hàn Quốc sống và làm việc ở Việt Nam cảm thấy dễ chịu và mong muốn hợp tác lâu dài. Người Hàn Quốc yêu mến sự thân thiện của người Việt, ẩm thực cũng rất phù hợp. Có tới hơn 200.000 người Hàn Quốc đang sinh sống ở Việt Nam.

Việt Nam thực sự đã trở thành một lựa chọn hấp dẫn, một nơi thiên thời, địa lợi, nhân hòa đối với người Hàn Quốc.

Thậm chí Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cũng nói rằng vị trí đại sứ tại Việt Nam là mong muốn của rất nhiều người.

Với người Việt Nam, Hàn Quốc cũng hấp dẫn và dễ chịu như vậy. Hiện tại có hơn 300.000 người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Hàn Quốc.

Hai nước còn có những sợi dây liên hệ đặc biệt: các gia đình có dâu rể Việt Hàn. Khoảng 100.000 phụ nữ Việt Nam đã lấy chồng Hàn Quốc và ngay tại Việt Nam cũng có tới 20.000 các cặp gia đình Việt – Hàn sinh sống. Thế nên có thể nói quan hệ giữa Việt Nam với Hàn Quốc như mối quan hệ “thông gia”.

Năm 2007, Tổng Bí thư Việt Nam sang thăm Hàn Quốc và dự tiệc chiêu đãi của một tập đoàn Hàn Quốc đã có nhiều hỗ trợ với các cô dâu Việt. Được giao nhiệm vụ chuẩn bị bài phát biểu cho Tổng Bí thư, tôi đã đưa ý tưởng quan hệ thông gia vào đó và được lãnh đạo chấp thuận. Kể từ đó, khái niệm “quan hệ thông gia” chính thức được các lãnh đạo cấp cao và truyền thông hai nước ghi nhận.

– Thưa ông, Hàn Quốc là quốc gia hiếm hoi thoát nghèo để trở thành nước phát triển chỉ trong 30 năm. Ông phân tích bí quyết thành công của họ là gì?

Bài học lớn nhất chính là ngay từ đầu Hàn Quốc đã lựa chọn con đường đi theo kinh tế thị trường và phát triển nền kinh tế hướng về xuất khẩu.

Với sự quyết tâm và quyết liệt của giới lãnh đạo, họ dồn lực vào cạnh tranh toàn cầu, coi các tiêu chuẩn khắt khe của thế giới không phải là “sự khó tính” mà là cái ngưỡng bắt buộc phải chinh phục.

Họ cũng có môi trường quốc tế thuận lợi để hợp tác, khi họ là đồng minh của Mỹ, gần gũi Nhật Bản và có quan hệ thân thiện với các nước châu Âu. Nhờ đó, họ học hỏi được kinh nghiệm và có thể tiếp cận những công nghệ tiên tiến từ sớm, đồng thời cũng có những thị trường chất lượng.

Để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường lớn đó, họ buộc phải làm ra những sản phẩm chất lượng cao và làm chủ công nghệ thay vì bằng lòng với các mặt hàng giá rẻ.

Chúng ta cứ hay nói về “thị trường khó tính”, nhưng tôi cho rằng đó không phải là khó tính mà là thị trường cần những sản phẩm chất lượng.

Con người Hàn Quốc rất năng động, chăm chỉ và quyết liệt. Họ luôn làm việc với tinh thần cống hiến hết sức, không ngại gian khổ hy sinh. Họ đã được tạo điều kiện để tham gia hoạt động kinh tế, phát huy đổi mới sáng tạo, cạnh tranh để phát triển.

Những yếu tố đó đã giúp tạo nên kỳ tích sông Hàn mà nhiều người hay nhắc tới ngày nay.

Thanh Tâm