Người dùng lo lắng khi Zalo cập nhật điều khoản dịch vụ

Những ngày qua, việc Zalo hiển thị thông báo cập nhật các điều khoản sử dụng dịch vụ đang gây tranh luận trái chiều trong cộng đồng hàng chục triệu người dùng phần mềm nhắn tin phổ biến hàng đầu Việt Nam hiện nay. Trong đó, không ít bày tỏ sự nghi ngại vì điều khoản mới có liên quan đến quyền tự chủ đối với dữ liệu cá nhân nhưng nếu không bấm đồng ý với quy định mới, người dùng sẽ không thể tiếp tục sử dụng phần mềm.

Cụ thể, tại điều số 5 về “Thu thập, Bảo vệ và Sử dụng thông tin người dùng”, khi người dùng đăng nhập tài khoản Zalo đồng nghĩa họ cho phép, chấp thuận để VNG (đơn vị phát hành ứng dụng) có quyền “sử dụng những biện pháp kỹ thuật cho mục đích thu thập và xử lý các dữ liệu liên quan đến Tài khoản của người dùng”. Các dữ liệu này có thể bao gồm số điện thoại, căn cước công dân, họ tên, tuổi, giới tính, mối quan hệ gia đình, thư điện tử (email), hình ảnh cá nhân…

Tại điều số 8 về “Quyền của chủ thể dữ liệu”, VNG quy định người dùng có quyền rút lại sự đồng ý, hạn chế và phản đối xử lý dữ liệu cá nhân (đã đồng ý trước đó). Tuy nhiên, VNG có quyền từ chối thực hiện yêu cầu trên nếu không đáp ứng điều kiện do hãng đưa ra, đồng thời việc rút lại sự đồng ý “không làm ảnh hưởng đến tính hợp pháp của việc xử lý dữ liệu cá nhân” đã thực hiện trước thời điểm hoàn tất việc chấm dứt hạn chế dữ liệu.

Hay điều 14 về “Từ chối trách nhiệm đảm bảo”, VNG quy định dù nỗ lực tối đa để duy trì tính ổn định của dịch vụ, tuy nhiên có thể không đáp ứng được mọi kỳ vọng của người dùng. 

Người dùng “kháng cự yếu ớt” trước điều khoản của Zalo

Dù có nhiều lo lắng khi được yêu cầu đồng ý với các điều khoản trước khi tiếp tục được sử dụng dịch vụ Zalo, người dùng vẫn khó có thể “không đồng ý” vì điều này đồng nghĩa với việc dừng sử dụng phần mềm này. Với không ít người, Zalo đang là ứng dụng nhắn tin, giao tiếp trực tuyến chính, sử dụng cả trong công việc hằng ngày.

Theo giới am hiểu công nghệ, thực chất việc buộc phải đồng ý với nhiều yêu cầu mang tính pháp lý khi sử dụng dịch vụ là điều “hoàn toàn bình thuờng”, tuy nhiên trước đây nhiều người đã bỏ qua phần này để đỡ tốn thời gian đọc.

“Chúng ta quen thuộc với Facebook, Telegram, TikTok, hay bất kể phần mềm máy tính, ứng dụng trên điện thoại, dịch vụ trực tuyến Gmail, dịch vụ đám mây… nhưng thuờng bỏ qua, không đọc điều khoản khi được yêu cầu mà chỉ bấm ‘Đồng ý’ cho xong, vì các nội dung này rất dài, phần nhiều lại viết bằng tiếng Anh”, một chuyên gia giải thích. Ông cho rằng việc Zalo bị “soi” vì điều khoản viết bằng tiếng Việt và đây vốn là dịch vụ nhận được sự quan tâm lớn từ người dùng trong nước.

Các dịch vụ ngoại kể trên thực chất đều có rất nhiều điều khoản quy định dài dòng và phức tạp về việc người dùng đồng ý cho họ sử dụng dữ liệu phát sinh trên nền tảng trong quá trình sử dụng, đặc biệt là những thông tin được công khai. Do vậy, việc làm của Zalo không phải chuyện lạ trong thế giới hiện đại, nơi dữ liệu được ví như “một nguồn tài nguyên mới” mang lại lợi nhuận, cũng như ưu thế trong cuộc đua phát triển dịch vụ.

Tất nhiên không phải lúc nào các điều khoản dịch vụ cũng có thể xem là bình thuờng. Ví dụ trường hợp của Adobe – nhà phát hành bộ ứng dụng chỉnh sửa hình ảnh, video phổ biến hàng đầu thế giới. Năm 2024, Adobe gây phẫn nộ trong cộng đồng khi cập nhật điều khoản dịch vụ và “cài cắm” vào đó quyền cho phép họ được sử dụng sản phẩm của người dùng để huấn luyện mô hình AI. Điều này gây ra làn sóng tẩy chay quy mô lớn, đặc biệt trong cộng đồng nhà sáng tạo nội dung, nghệ sĩ.