Quốc hội chốt phương án cắt giảm 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Sáng 11-12, Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư (sửa đổi). Nhiều nội dung trong Luật được doanh nghiệp mong chờ, cụ thể là danh mục các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và việc thu hẹp diện dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư.

Bảo đảm đúng tinh thần Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự luật Đầu tư (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành rà soát quy định.

Việc này nhằm sàng lọc, phân định các ngành, nghề thực sự cần thực hiện “tiền kiểm”. Các ngành, nghề có thể kiểm soát bằng quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật sẽ chuyển sang cơ chế “hậu kiểm”.

Việc này được bảo đảm theo đúng tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198/2025/QH15.

Luật đã rà soát, cắt giảm 38 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không đáp ứng các tiêu chí. Đồng thời, Luật rà soát, sửa đổi phạm vi của 20 ngành.

Chính phủ sẽ giao các bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu phương thức quản lý theo quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với những ngành, nghề được đề xuất cắt giảm, sửa đổi.

Việc này nhằm thực hiện mục tiêu chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, chuyển từ “cấp phép” sang “đăng ký” hoặc “thông báo”. Qua đó, hướng tới quản lý chủ yếu theo quy chuẩn, tiêu chuẩn với những nội dung quan trọng, cần sự điều tiết của Nhà nước.

Việc chấp thuận chủ trương đầu tư sẽ không áp dụng với một số dự án cụ thể. Đó là dự án không thuộc diện phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh trước khi được cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp.

Quy định này cũng áp dụng cho dự án khai thác khoáng sản thuộc diện đấu giá quyền khai thác; dự án khai thác khoáng sản phục vụ công trình, huy động khẩn cấp và dự án khác theo quy định.

Tạo thuận lợi cho đầu tư nước ngoài và đầu tư ra nước ngoài

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay Luật cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp trước khi cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đây là quy định mang tính cải cách căn bản, cải thiện môi trường kinh doanh.

Quy định này hiện đang được áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Nhà đầu tư nước ngoài thuộc đối tượng áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt cũng được áp dụng.

Nội dung này cũng được đề cập trong quy định về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Nghị quyết 226/2025/QH15 về thí điểm cơ chế đặc thù phát triển TP Hải Phòng cũng có nội dung tương tự.

“Để đảm bảo quản lý nhà nước, Luật vẫn tiếp tục quy định thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với dự án của nhà đầu tư nước ngoài”, Bộ trưởng trình bày.

Theo ông, dự thảo Nghị định hướng dẫn sẽ bổ sung quy định về trách nhiệm báo cáo của tổ chức kinh tế do nhà đầu tư nước ngoài thành lập trong thời gian chưa thực hiện dự án.

Luật cũng quy định các trường hợp không phải thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Nhà đầu tư chỉ thực hiện thủ tục đăng ký giao dịch ngoại hối.

Mục đích là đưa hoạt động đầu tư ra nước ngoài trở thành công cụ quan trọng trong kinh tế đối ngoại. Điều này hỗ trợ doanh nghiệp Việt vươn xa, gia tăng năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Các quy định quản lý ngoại hối đối với dự án vốn lớn hoặc cơ chế đặc biệt cũng được bổ sung. Bộ Tài chính sẽ báo cáo Thủ tướng xem xét, chấp thuận trước khi cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài.