Rốn lũ Hòa Thịnh gượng dậy từ đổ nát

VÙNG ĐẤT BƯỚC QUA BÙN LŨ

Ngày 12.12, khi PV Thanh Niên trở lại xã Hòa Thịnh (thuộc H.Tây Hòa, Phú Yên cũ), nơi tâm lũ quét qua đã hơn 3 tuần, vùng đất vốn tang thương giờ khoác lên chiếc áo mới. Con đường chính từng đặc quánh bùn non nay sạch tinh tươm; những ụ rác chất cao hai bên đường đã biến mất. Chỉ còn lại tiếng bước chân ríu rít của học sinh đến trường, như một nhịp thở mới của vùng đất từng oằn mình trong nước lũ.

Trong căn nhà nhỏ vừa dọn dẹp xong, bà Nguyễn Thị Chín (72 tuổi) ngồi xuống chiếc ghế nhựa trước hiên, kể lại khoảnh khắc lũ cuốn trôi gần như toàn bộ vật dụng trong gia đình. Vườn rau sau nhà, nguồn thực phẩm nuôi sống cả gia đình qua nhiều mùa, chỉ còn trơ đất cát.

“Giờ coi như mất trắng, không còn chi hết. Trời cứ mưa mãi nên tôi chưa dám gieo trồng lại, phải đợi nắng lên, đất khô mới tính tiếp. May là đồ ăn thức uống không thiếu, các nhà hảo tâm hỗ trợ nhiều lắm. Nhà cửa cũng sạch rồi, có chỗ ăn chỗ ngủ, không lo đói…”, bà bộc bạch, giọng vừa nhẹ nhõm vừa chất chứa nỗi lo sau lũ.

Dù cuộc sống sau mưa lũ vẫn bộn bề khó khăn, bà Chín vẫn giữ lạc quan về cuộc sống. Con cái ở xa gọi điện hỏi thăm từng ngày, hàng xóm láng giềng san sẻ từng bữa ăn, phần quà.

Cùng với bà Chín, hàng trăm hộ dân ở Hòa Thịnh cũng đang chật vật xoay xở để ổn định cuộc sống. Nhiều gia đình đã bắt đầu gieo lại những mầm rau đầu tiên, dù đất vẫn còn sũng nước. Cuộc hành trình trở lại đời sống bình thường diễn ra chậm rãi nhưng chắc chắn, với sự hỗ trợ của lực lượng đoàn viên thanh niên, chính quyền và những tấm lòng không quản ngại đường xa.

Chị Huỳnh Thị Nhiệm, Bí thư đoàn xã Hòa Thịnh, cho biết từ những ngày đầu sau lũ, hàng trăm lượt thanh niên đã tỏa đi khắp các tuyến đường để dọn rác, khơi thông lối đi, giúp người dân dọn dẹp nhà cửa. Các đoàn thiện nguyện vẫn đều đặn mang nhu yếu phẩm, chăn gối vào xã. “Bà con mình còn khó khăn nhưng vẫn chung tay gửi gạo, mì tôm lên hỗ trợ vùng ngập sâu Lâm Đồng. Vậy mới thấy tình người lúc hoạn nạn quý đến nhường nào”, chị Nhiệm chia sẻ.

HÌNH HÀI NHỮNG CĂN NHÀ MỚI

Những ngày trung tuần tháng 12, tuyến đường dẫn vào thôn Phú Hữu (xã Hòa Thịnh) luôn nhộn nhịp. Từng chuyến xe chở cát, đá, xi măng nối đuôi nhau chạy vào vùng rốn lũ. Tiếng máy trộn bê tông hòa cùng tiếng búa, tiếng xẻng vang lên giữa tiết trời mưa lạnh, báo hiệu nhịp sống mới đang hình thành.

Những ngày qua, các chiến sĩ Quân khu 5 vẫn bám trụ, miệt mài dựng từng cột sắt, từng bức tường để khung nhà của cụ Trần Thị Duyệt (ở thôn Phú Hữu) dần hiện rõ hình hài. Bà Nguyễn Thị Liên (60 tuổi, con gái cụ Duyệt) không giấu được xúc động khi thấy căn nhà mẹ mình hiện lên từng ngày.

“Các chú bộ đội rất nhiệt tình. Căn nhà mới của mẹ tôi đang thành hình từng ngày, tôi mừng lắm. Nhà tôi bên cạnh cũng bị hư mái, các chú sửa lại hết nên giờ mưa không còn lo dột nữa. Cánh cửa bị lũ cuốn trôi cũng được các chú tìm thấy rồi mang về lắp lại”, bà Liên chia sẻ.

Cách đó không xa, căn nhà mới của chị Lê Thị Kim Đơn cũng đang được dựng lên. Nhớ lại khoảnh khắc lũ ập đến khiến nhà sập hoàn toàn, chị vẫn rùng mình. “Tưởng chừng không biết ở đâu thời gian tới. May mà nhà nước, chính quyền với các tổ chức quan tâm. Các chú bộ đội mưa dầm vẫn làm, chỉ nghỉ trưa một chút rồi lại tiếp tục đến tối”, chị Đơn xúc động.

Bắt đầu từ ngày 5.12, lực lượng Lữ đoàn vận tải 655 và Kho K52 (Cục Hậu cần, Quân khu 5) đã đào và dựng xong nhiều móng nhà ở xã Hòa Thịnh, bất chấp thời tiết liên tục mưa, ảnh hưởng nặng đến quá trình thi công. Họ ăn ở cùng dân, cùng chia từng bữa cơm, cùng chờ từng khoảng trời tạnh mưa để tranh thủ đẩy nhanh tiến độ.

Trung tá Phạm Văn Tuyền, Phó chính ủy Lữ đoàn 655, cho biết nền đất nơi đây vốn là ruộng nên phải xử lý móng thật kỹ để đảm bảo an toàn lâu dài. “Thời tiết mưa dầm khiến quần áo ướt liên tục. Mỗi người mang theo bốn bộ mà không kịp khô, phải dùng quạt sấy. Nhưng anh em đều xác định đây là nhiệm vụ đặc biệt, phải làm nhanh để bà con kịp có nhà trước tết”, trung tá Tuyền nói.

Vùng “rốn lũ” Hòa Thịnh những ngày này trở thành đại công trường. Bên cạnh Đắk Lắk, hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ Quân khu 5 cũng đang đồng loạt dựng lại nhà cho người dân tại Gia Lai, Khánh Hòa. Dự kiến khoảng một tháng nữa, những căn nhà đầu tiên sẽ hoàn thiện, món quà tết vô giá dành cho những hộ đã mất trắng trong cơn lũ.

KHẨN TRƯƠNG HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN HỒI SINH

Theo thống kê, xã Hòa Thịnh có 117 căn nhà bị đổ sập hoàn toàn, tập trung tại các thôn Phú Phong, Mỹ Điền, Phú Hữu, Phú Diễn Trong, Mỹ Hòa… Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Lê Chí Hoại, Chủ tịch UBND xã Hòa Thịnh, cho biết các lực lượng tại địa phương đang dồn toàn bộ sức lực để hỗ trợ người dân ổn định lại cuộc sống, nhất là chuyện dựng lại nhà cửa sau lũ. Chính quyền xã liên tục ghi nhận thực tế thiệt hại, tổng hợp báo cáo gửi UBND tỉnh Đắk Lắk và kiến nghị những chính sách hỗ trợ kịp thời cho các hộ bị ảnh hưởng nặng.

Theo ông Hoại, thiệt hại nông nghiệp và chăn nuôi sau lũ là vô cùng lớn. Nhiều đàn gia súc, gia cầm cùng toàn bộ lúa giống chuẩn bị cho vụ đông xuân của bà con đã bị nước cuốn trôi chỉ trong một đêm. “Khó khăn nhất hiện nay là cây giống và vật nuôi. Người dân muốn quay lại sản xuất nhưng không còn gì trong tay. Chúng tôi đã báo cáo và kiến nghị UBND tỉnh sớm có phương án hỗ trợ để bà con kịp phục hồi sinh kế”, ông Hoại nói.

Theo thống kê của UBND tỉnh Đắk Lắk, sau bão số 13 và đợt mưa lớn từ 15 – 20.11, toàn tỉnh có 653 căn nhà bị sập đổ hoàn toàn, 892 nhà hư hỏng nặng và 5.455 nhà hư hỏng nhẹ. Tổng kinh phí để khắc phục hơn 200 tỉ đồng, gồm hơn 110 tỉ đồng xây dựng nhà mới; hơn 35 tỉ đồng sửa chữa nhà hư hỏng nặng và hơn 54 tỉ đồng hỗ trợ nhà hư nhẹ.

Ngày 1.12, UBND tỉnh Đắk Lắk phát động “Chiến dịch Quang Trung” nhằm thần tốc xây dựng và sửa chữa nhà cho người dân bị ảnh hưởng. Tỉnh đặt mục tiêu hoàn thành xây dựng lại nhà mới trước ngày 31.1.2026, để bà con có thể đón Tết Nguyên đán 2026 trong mái ấm kiên cố. UBND tỉnh yêu cầu các sở ngành, địa phương huy động tối đa lực lượng, từ quân đội, công an, doanh nghiệp đến người dân để đảm bảo tiến độ.

UBND tỉnh Đắk Lắk quy định nhà ở tránh lũ xây mới phải có diện tích sử dụng khoảng 44 m², trong đó sàn tránh lũ tối thiểu 12 m², với kết cấu đạt tiêu chuẩn nhà “3 cứng”: nền cứng, khung – tường cứng, mái cứng. Với các khu vực ngập lụt hoặc chịu ảnh hưởng bão, mái nhà phải làm bằng bê tông cốt thép hoặc vật liệu chất lượng cao để đảm bảo an toàn. Mức hỗ trợ cụ thể gồm 170 triệu đồng/nhà đối với trường hợp xây mới; 40 triệu đồng/nhà sửa chữa hư hỏng nặng; và 10 triệu đồng/nhà sửa chữa hư hỏng nhẹ.