Tổng Bí thư: Đột phá thể chế – cán bộ – công nghệ để chống tham nhũng

Ngày 11/12, phát biểu kết luận hội nghị toàn quốc tổng kết công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nhiệm kỳ Đại hội 13, Tổng Bí thư cho biết công tác này đã có bước tiến mạnh, đột phá lớn. Hệ thống lý luận và chủ trương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được hoàn thiện; các cơ quan từ chống tham nhũng đã mở rộng sang chống tiêu cực, lãng phí. “Chúng ta đã chặn đứng nguy cơ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực”, ông nói, khẳng định việc xử lý cán bộ sai phạm không làm yếu Đảng mà làm Đảng mạnh hơn.

Các cơ quan nội chính, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án thời gian qua đã xử lý nhiều vụ tham nhũng nghiêm trọng theo phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Qua điều tra các vụ án, nhiều thủ đoạn tham nhũng tinh vi, hành vi cấu kết lợi ích nhóm được phát hiện, tài sản thất thoát được thu hồi tối đa. Phân hóa xử lý bảo đảm nghiêm minh nhưng nhân văn, giúp họ “tâm phục, khẩu phục”.

Nhiệm kỳ vừa qua, 174 cán bộ diện Trung ương quản lý, trong đó có một số nguyên lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, đã bị kỷ luật; 66 trường hợp bị xử lý hình sự. Đây là minh chứng cho quyết tâm chống tham nhũng không chỉ dừng ở khẩu hiệu và không có vùng cấm, không có ngoại lệ.

Cùng với cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, lần đầu tiên cả nước bố trí tất cả bí thư, chủ tịch tỉnh không phải người địa phương nhằm phòng ngừa lợi ích nhóm. Văn hóa liêm chính và cải cách chính sách tiền lương tiếp tục được đẩy mạnh để tạo nền tảng phòng ngừa tham nhũng, để cán bộ không muốn, không cần tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Tổng Bí thư thẳng thắn chỉ ra hạn chế: một bộ phận cán bộ, đảng viên còn né tránh, sợ sai; thể chế một số lĩnh vực còn sơ hở, bất cập. Nhiều vi phạm lặp đi lặp lại kéo dài, nhất là một số vụ có sự cấu kết giữa cán bộ thoái hóa với doanh nghiệp hình thành lợi ích nhóm để trục lợi, “thậm chí chi phối, lũng đoạn quyền lực, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.

Từ thực tiễn nhiệm kỳ, Tổng Bí thư tổng kết công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành 10 chữ: “kiên trì – quyết tâm – đồng thuận – toàn diện – đột phá”. Các cơ quan kiên trì hoàn thiện thể chế để không thể tham nhũng; kiên trì xử lý nghiêm minh để không dám tham nhũng; kiên trì xây dựng văn hóa liêm chính và nâng cao đời sống để không muốn và không cần tham nhũng.

Ông yêu cầu tạo đồng thuận trong hệ thống và xã hội, tăng cường xây dựng “thế trận lòng dân”, bảo đảm các giải pháp phòng ngừa và xử lý đều toàn diện, gắn giữa “xây” và “chống”.

Thời gian tới, khi nhiều dự án lớn được triển khai với cơ chế thông thoáng hơn, nguy cơ tham nhũng có thể gia tăng. Tổng Bí thư yêu cầu các cơ quan phòng ngừa “từ sớm, từ xa, từ gốc”, xóa bỏ cơ chế xin – cho, bịt kín kẽ hở chính sách, không để lợi ích nhóm cài cắm, thao túng cơ chế, chính sách, quy hoạch.

Đồng thời, các cơ quan kiên trì thực hành văn hóa liêm chính và sớm cải cách mạnh mẽ chính sách tiền lương, nhà ở, đảm bảo cuộc sống để cán bộ, đảng viên không cần tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Chiến lược hành động được xây dựng với ba trụ cột là thể chế liêm chính – nền công vụ liêm chính – đội ngũ cán bộ, công chức liêm chính.

Tinh thần xử lý thời gian tới là chủ động phát hiện, nghiêm minh trừng trị mọi hành vi tham nhũng với nguyên tắc “không ai được phép vượt quá lằn ranh đỏ”. Tổng Bí thư nhấn mạnh phải ngăn chặn việc hình thành lợi ích nhóm, chấm dứt tình trạng câu kết, móc nối giữa quan chức, doanh nghiệp và tội phạm để trục lợi. Mọi quan hệ kinh tế, dân sự, hành chính, hình sự phải được xử lý đúng bản chất; Việt Nam sẽ tăng cường hợp tác quốc tế để đối tượng tham nhũng không thể trốn tránh trách nhiệm.

Ông yêu cầu nghiên cứu mô hình tổ chức theo ngành dọc đối với các cơ quan nội chính, kiểm tra Đảng và thanh tra Nhà nước, bảo đảm cơ chế kiểm soát “song trùng” giữa trung ương và địa phương. “Phải phòng chống tham nhũng ngay trong các cơ quan chống tham nhũng”, Tổng Bí thư nói.

Người đứng đầu Đảng nêu ba đột phá: hoàn thiện thể chế để chấm dứt việc đổ lỗi cho cơ chế khi xảy ra vi phạm; đột phá trong công tác cán bộ để mỗi cán bộ, nhất là người đứng đầu “gương mẫu, khép mình vào tổ chức, tuân thủ quy định, vượt qua cám dỗ”; và đột phá về ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số nhằm tăng công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình, mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt và kiểm soát giao dịch lớn qua ngân hàng.

Vũ Tuân