Số doanh nghiệp tăng kỷ lục

Gần 276.000 doanh nghiệp đăng ký mới và trở lại thị trường

Chỉ trong tháng 11, số doanh nghiệp thành lập mới vẫn tăng trưởng mạnh, tăng xấp xỉ 35% so cùng kỳ năm ngoái. Tính lũy kế, hết 11 tháng tính từ đầu năm, tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động lên 275.600 doanh nghiệp, tăng hơn 26% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, số doanh nghiệp thành lập mới tăng gần 21%, số quay trở lại hoạt động tăng vọt 37% so cùng kỳ. Như vậy, tính bình quân mỗi tháng, nền kinh tế đón nhận khoảng 25.100 doanh nghiệp thành lập mới và quay lại hoạt động.

Đáng lưu ý, theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), một trong những chỉ số đáng chú ý nhất trong bức tranh kinh tế 11 tháng qua là quy mô vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế tăng mạnh. Tổng số vốn đăng ký mới và vốn đăng ký bổ sung đạt tới 5,6 triệu tỉ đồng, tăng hơn 104% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, động lực chính đến từ các doanh nghiệp đang hoạt động. Số vốn đăng ký tăng thêm của nhóm này đạt gần 3,9 triệu tỉ đồng, tăng tới 197,3%. Cục Thống kê cho rằng, những con số này phản ánh một thực tế là trong khi các doanh nghiệp mới gia nhập với quy mô vốn trung bình khoảng 9,8 tỉ đồng (tương đương cùng kỳ), thì các doanh nghiệp hiện hữu đang mạnh tay rót thêm vốn để mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh.

Những con số trên cũng tương thích với sự nhộn nhịp trên thị trường khi hàng loạt dự án tỉ USD đã và đang được khởi công tất bật những tháng qua. Đó là những dự án trong lĩnh vực bất động sản, logistics, khu công nghiệp, năng lượng tái tạo… của các nhà đầu tư trong nước như Becamex, VinEnergy, VinFast, VinAI, SunGroup, Trung Nam, Novaland…

Đáng lưu ý, chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, TP.HCM sẽ khởi công và khánh thành 21 công trình trọng điểm, trong đó có 4 dự án vốn ngoài ngân sách với sự tham gia của các tên tuổi Sun Group, Vingroup và Masterise.

Với những con số tích cực nói trên, chuyên gia kinh tế – TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, một lần nữa khẳng định các chính sách ở cấp trung ương hiện nay đã được cải cách mạnh mẽ, tạo ra hiệu ứng chưa từng có tiền lệ. Thế nên, những con số thống kê cập nhật của Cục Thống kê đã phần nào phản ánh sự chuyển biến tích cực trong khu vực kinh tế tư nhân.

“Quá trình cải cách đang đi vào thực chất, trong đó khu vực doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đang tăng mạnh là tín hiệu tích cực, đồng thời đúng với những ưu tiên hàng đầu theo tinh thần Nghị quyết 68”, TS Đỗ Thiên Anh Tuấn nhấn mạnh.

Tăng tốc tháo những điểm nghẽn

Tuy vậy, TS Tuấn lưu ý, khu vực truyền thống vốn tạo công ăn việc làm tiếp tục chịu nhiều áp lực. Bên cạnh số doanh nghiệp thành lập mới tăng, số quay lại hoạt động cũng tăng thì số rời thị trường, hoàn tất thủ tục giải thể cũng tăng. Điều này đặt ra vấn đề bức thiết là khu vực địa phương, bộ ngành cần nhanh chóng tháo những điểm nghẽn chính sách “trói” chân doanh nghiệp thời gian dài; đặc biệt giảm chi phí kinh doanh, chi phí không chính thức.

“Trong kỷ nguyên mới, không thể để tồn tại tư duy “trống đánh xuôi kèn thổi ngược” mãi được. Chính sách cởi mở, các địa phương, cấp cơ sở phải quán triệt tinh thần đó, đồng hành tối đa với doanh nghiệp, hỗ trợ để họ lớn mạnh. Cần có chính sách khuyến khích hỗ trợ doanh nghiệp đầu đàn để có thể dẫn dắt, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu”, TS Tuấn nhấn mạnh.

TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia về chính sách công, Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận xét: Số vốn đầu tư tăng mạnh nhờ nhiều dự án hạ tầng lớn được khởi công trong năm nay cho thấy bước đầu hiệu quả từ sức công phá của Nghị quyết 68. Bên cạnh đó, số doanh nghiệp thành lập mới tăng một phần nhờ nhiều hộ kinh doanh lớn đã chuyển đổi mô hình lên doanh nghiệp. Tất cả đang diễn ra khá đúng với kỳ vọng và mục đích của các chính sách mới. Tuy nhiên, nhìn vào số liệu thống kê cho thấy, khu vực doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực chế biến chế tạo tăng mạnh nhưng cũng giải thể nhiều. Hay như với ngành xây dựng ghi nhận số doanh nghiệp thành lập mới có dấu hiệu chững lại, số giải thể tăng tới 77%. Điều này cho thấy thị trường đang trải qua giai đoạn thanh lọc khá quyết liệt, gay gắt. Những doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả, thiếu tính chuyên nghiệp, không theo kịp tiến trình chuyển đổi công nghệ, chuyển đổi số… buộc phải rời thị trường.

TS Nguyễn Quốc Việt cho rằng, động lực tăng trưởng mới cho doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung phải dựa nhiều hơn vào hiệu quả sử dụng vốn, năng suất lao động và năng suất tổng hợp. Đặc biệt, một vấn đề không mới nhưng cực kỳ quan trọng để khu vực kinh tế tư nhân tăng tốc là khơi thông những điểm nghẽn đang kìm hãm các động lực tăng trưởng mới.

“Qua 7 tháng triển khai Nghị quyết 68 và sau gần 1 năm bản lề để vào kỷ nguyên mới, tôi thấy có 2 vấn đề bắt buộc phải giải quyết. Đó là tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các quy định pháp luật và chính sách thực thi. Những bó buộc này phải được rà soát lại gấp và cắt giảm. Bởi nó không chỉ làm khó doanh nghiệp và người dân, mà còn “trói tay” cả bộ máy công quyền, khiến nhiều nơi cán bộ thực thi không dám quyết, sợ sai”, TS Việt kiến nghị.

Thứ hai, theo ông Việt, chúng ta nói nhiều về cải cách thể chế, song yếu tố minh bạch, cơ chế giải trình và liêm chính vẫn còn khá yếu. Sau sáp nhập, nhiều địa phương chưa quen, chưa thích nghi với cách làm việc mới, bị lúng túng, quá tải công việc. Vẫn chú trọng việc áp dụng quy trình hơn là hiệu quả thực chất, khiến việc tinh giảm tưởng nâng cao chất lượng, lại đang bị ùn ứ, giảm năng suất. Đó là những vấn đề phải nhanh chóng khắc phục, cải thiện để khu vực kinh tế tư nhân tăng tốc, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số của đất nước trong giai đoạn tới.